nhà lý

1. LÝ THÁI TỔ (1010 – 1028)

Bạn đang xem: nhà lý

Tên húy là Lý Công Uẩn, sinh ngày 12 mon 02 năm Giáp Tuất (974) là kẻ châu Cổ Pháp (thuộc thị trấn Tiên Sơn tỉnh Thành Phố Bắc Ninh ngày nay).

Thời Lê Ngọa Triều, Lý Công Uẩn lưu giữ chức Tứ sương quân phó lãnh đạo sứ, sau này được thăng cho tới chức Tả thân thiện vệ năng lượng điện chi phí lãnh đạo sứ. Bởi chức này, sử cũ thông thường gọi vua là Thân vệ. Năm Kỷ Dậu (1009), Lê Ngọa Triều thất lạc, ông được triều thần (đại diện là Đào Cam Mộc) và những mái ấm sư (đại diện là Sư Vạn Hạnh) tôn vinh ngôi vua. Vua đăng vương mon 10 năm Kỷ Dậu (1009) tuy nhiên chính thức bịa niên hiệu riêng rẽ từ thời điểm năm 1010 nên sử vẫn thông thường tính năm đầu tiên Lý Thái Tổ là năm 1010. Tháng 7 năm 1010 vua ra quyết định dời đô về Thăng Long. Vua ở ngôi 18 năm, thất lạc ngày 03 mon 3 năm Mậu Thìn (1028), lâu 54 tuổi hạc. Trong 18 năm thực hiện vua, ông chỉ sử dụng một niên hiệu độc nhất là Thuận Thiên.

2. LÝ THÁI TÔNG (1028 – 1054)

Tên húy là Lý Phật Mã hoặc Lý Đức Chính, con cái trưởng của Lý Thái Tổ, u đẻ là Lê Thái Hậu. Vua sinh ngày 26 mon 6 năm Canh Tí (1000) bên trên Hoa Lư. Tháng 4 năm Nhâm Tý (1012), ông được lập Thái tử và đăng vương Vua vào trong ngày 04 mon 3 năm Mậu Thìn (1028), ở ngôi 26 năm, thất lạc ngày một mon 10 năm Giáp Ngọ (1054), lâu 54 tuổi hạc.

Vua Lý Thái Tông là vị vua anh minh và có không ít góp sức vô triều đại mái ấm Lý. Chính ông thân hành rước quân lên đường dẹp cuộc nổi dậy của Nùng Tồn Phúc, Nùng Trí Cao; năm 1044 sau trận đánh giành giật với Chiêm Thành vua mang đến đại xá miễn một nữa chi phí thuế nhằm khoan mức độ dân; năm 1049 mang đến xây miếu Diên Hựu (Chùa Một cột); Năm 1042 vua mang đến phát hành Sở Luật Hình thư là cỗ luật trở nên văn trước tiên của VN.  

Trong thời hạn ở ngôi, ông với 6 phen bịa niên hiệu, cơ là: Thiên Thành (1028-1034), Thông Thụy (1034-1039), Càn Phù Hữu Đạo (1039-1042), Minh Đạo (1042-1044), Thiên Cảm Thánh Vũ (1044-1049), Sùng Hưng Đại hướng dẫn (1049-1054).

3. LÝ THÁNH TÔNG (1054-1072)

Tên húy là Nhật Tôn. Các cỗ chủ yếu sử đều chép vua là con cái trưởng của vua Lý Thái Tông, u người bọn họ Mai, tước đoạt Kim Thiên Thái hậu (duy chỉ mất Đại Việt sử lược thì chép vua là con cái loại tía, u là Linh Cảm Thái hậu). Vua sinh ngày 25 mon hai năm Quý Hợi (1023) bên trên kinh trở nên Thăng Long. Ngày 6 mon 5 năm Mậu Thìn (1028) ông được lập trở nên Thái tử và đăng vương ngày một mon 10 năm Giáp Ngọ (1054), ông ở ngôi 18 năm, thất lạc mon một năm Nhâm Tí (1072), lâu 49 tuổi hạc.

Vua sẽ là ông vua thương dân, ràng buộc với dân cày, đồng ruộng, ông thông thường lên đường coi ghép, lượm lặt. Năm 1070 vua mang đến phanh ngôi trường lập Văn Miếu bên trên đế kinh Thăng Long.

Trong 18 năm ở ngôi, vua Lý Thánh Tông vẫn 5 phen bịa niên hiệu, cơ là: Long Thụy Tỉnh Thái Bình (1054-1058), Chương Thánh Gia Khánh (1059-1065), Long Chương Thiên Tự (1066-1068), Thiên Huống hướng dẫn Tượng (1068-1069), Thần Vũ (1069-1072). 

4. LÝ NHÂN TÔNG (1072-1127)

Tên húy là Càn Đức, con cái trưởng của Vua Lý Thánh Tông, u đẻ là Linh Nhân Thái hậu (tức bà Ỷ Lan). Vua sinh ngày 25 mon một năm Bính Ngọ (1066) bên trên kinh trở nên Thăng Long, đăng vương mon một năm Nhâm Tí (1072), ở ngôi 55 năm, thất lạc ngày 12 mon 12 năm Đinh Mùi (1127), lâu 61 tuổi hạc.

Trong thời hạn vua Lý Nhân Tông ở ngôi, mái ấm Tống với ý thiết bị xâm lăng VN, vua và Thái úy Lý Thường Kiệt vẫn dữ thế chủ động tiến công xua đuổi quân Tống, và vẫn thành công ở sông Như Nguyệt, tiến công xua đuổi được quân Tống.

Năm 1076 vua mang đến phanh ngôi trường Văn Miếu Quốc Tử Giám ở đế kinh Thăng Long, cũng kể từ phía trên, nền dạy dỗ ĐH của VN được khai sinh. 

Trong 55 năm ở ngôi vua vẫn 8 phen bịa niên hiệu, cơ là: Thái Ninh (1072-1076), Anh Vũ Chiêu Thắng  (1076-1084), Quảng Hựu (1085-1092), Hội Phong (1092-1100), Long Phù (Long Phù Nguyên Hóa) (1101-1109), Hội Tường Đại Khánh (1110 – 1119), Thiên Phù Duệ Vũ (1120-1126), Thiên Phù Khánh Thọ (1127).

5. LÝ THẦN TÔNG (1127-1138)

Xem thêm: chương trình toán lớp 6

Tên húy là Dương Hoán, con cái trưởng của em ruột vua Nhân Tông là Sùng Hiền Hầu, được Vua Trần Nhân Tông nhận thực hiện con cái nuôi rồi sau truyền ngôi mang đến, u đẻ là phu nhân bọn họ Đỗ. Thần Tông là con cháu ruột của Vua Nhân Tông. Vua sinh mon 6 năm Bính Thân (1116), Năm Đinh Dậu (1117) thì được Nhân Tông nhận thực hiện con cái nuôi. Khi vua Nhân Tông thất lạc, ông được lên nối ngôi vô vào cuối tháng 12 năm Đinh Mùi (1127). Vua ở ngôi 10 năm, thất lạc ngày 26 mon 9 năm Mậu Ngọ (1138), lâu 22 tuổi hạc.

Vua Lý Thần Tông quý trọng việc cách tân và phát triển nông nghiệp, triển khai quyết sách “ngụ binh ư nông”, mang đến lính tráng thay đổi phiên, cứ thứu tự 6 mon một được về làm đồng, vì vậy dân chúng no đầy đủ, định cư lạc nghiệp. Trong thời hạn ở ngôi, vua Lý Thần Tông vẫn bịa nhị niên hiệu: Thiên Thuận (1128-1132), Thiên Chương hướng dẫn Tự (1133-1138).

6. LÝ ANH TÔNG (1138-1175)

Tên Húy là Thiên Tộ, con cái trưởng của Lý Thần Tông, u đẻ là Lê thái hậu. Vua sinh tháng tư năm Bính Thìn (1136) và đăng vương ngày một mon 10 năm Mậu Ngọ (1138), ở ngôi 37 năm, thất lạc vô mon 7 năm Ất Mùi (1175), lâu 39 tuổi hạc.

Trong 37 năm ở ngôi, ông vẫn bịa 4 niên hiệu: Thiệu Minh (1138-1140), Đại Định (1140-1162), Chính Long hướng dẫn Ứng (1163-1174), Thiên Cảm Chí hướng dẫn (1174-1175).

7. LÝ CAO TÔNG (1175-1210)

Tên húy là Long Trát hoặc Long cán, là con cái loại 6 của Vua Anh Tông, u đẻ là Thụy Châu Thái hậu, người bọn họ Đỗ. Vua sinh ngày 25 mon 5 năm Quý Tị (1173), đăng vương mon 7 năm Ất Mùi (1175), ở ngôi 35 năm, thất lạc ngày 28 mon 10 năm Canh Ngọ (1210), lâu 37 tuổi hạc.

Trong thời hạn ở ngôi, vua ăn đùa vô giới hạn vì vậy giặc cướp nổi lên nhiều điểm, dân đói kém cỏi liên hồi, cơ nghiệp mái ấm Lý suy cồn kể từ phía trên cho dù vẫn với tín hiệu kể từ thời vua Lý Anh Tông.

Vua Lý Cao Tông với 4 phen bịa niên hiệu: Trinh Phù (1176-1186), Thiên Tư Gia Thụy (1186-1202), Thiên Gia hướng dẫn Hựu (1202-1205), Trị Bình Long Ứng (1205-1210). 

8. LÝ HUỆ TÔNG (1210-1224)

Tên húy là Hạo Sảm, con cái trưởng của Vua Cao Tông, u đẻ là Đàm Thái Hậu. Vua sinh mon 7 năm Giáp Dần (1194), được lập thực hiện Thái tử vô mon một năm Mậu Thìn (1208), đăng vương thời điểm cuối năm Canh Ngọ (1210), ở ngôi 14 năm. Năm Giáp Thân (1224), vua nhường nhịn ngôi mang đến phụ nữ loại là Lý Chiêu Hoàng rồi lên đường tu ở miếu Chân Giáo (trong trở nên Thăng Long, hiệu là Huệ Quang Thiền Sư). Mặc cho dù ông ở ngôi vua, tuy nhiên từng việc vô triều chủ yếu đều tự Trần Thủ Độ quản lý.  Huệ Tông sau bị mái ấm Trần bức tử vô mon 8 năm Bính Tuất (1226), lâu 32 tuổi hạc. Trong 14 năm trị vì thế, vua chỉ bịa một niên hiệu là Kiến Gia (1211-1224).

9. LÝ CHIÊU HOÀNG (1224-1225)

Tên húy là Phật Kim, lại mang tên húy không giống là Lý Thiên Hinh Nữ, được vua phụ vương là Lý Huệ Tông phong thực hiện Chiêu Thánh công chúa, là con cái loại nhị của vua Trần Huệ Tông, u đẻ là Thuận Trinh thái hậu Trần Thị Dung. Bà sinh mon 9 năm Mậu Dần (1218). Tháng 10 năm Giáp Thân (1224) được vua phụ vương truyền ngôi. Đến mon 12 năm Ất Dậu (1225) bên dưới sự đạo trình diễn của Trần Thủ chừng, Lý Chiêu Hoàng nhường nhịn ngôi mang đến ông chồng là Trần Cảnh (là con cháu gọi Trần Thủ Độ bởi vì chú, về sau là vua Trần Thánh Tông), kể từ phía trên bà là Chiêu Thánh vợ vua. Nhà Lý kết thúc kể từ cơ. Lý Chiêu Hoàng thất lạc vô mon 3 năm Mậu Dần (1278), lâu 60 tuổi hạc. Niên hiệu vô thời hạn bà ở ngôi là Thiên Chương Hữu Đạo.