Trong triết học tập Nho giáo, lòng hiếu thảo là một trong đức tính tôn trọng phụ thân u và tổ tiên của tớ. Sách cổ Hiếu Kinh được nghĩ rằng văn bạn dạng ghi chép vào tầm thời kỳ Tần-Hán, thuật về nguyên tắc Khổng giáo về "lòng hiếu thảo" và những tấm gương hiếu hạnh đời xưa. Trong sách thuật lại một cuộc nói chuyện thân thích Khổng Tử và học tập trò của ông là Tăng Tử 曾子), là làm những công việc thế này nhằm thiết lập một xã hội đảm bảo chất lượng đẹp mắt bằng phương pháp dùng qui định của lòng hiếu hạnh. Lòng hiếu hạnh là trung tâm của tầm quan trọng đạo đức nghề nghiệp của Nho giáo.[1]
Lòng hiếu hạnh được xem là một đức tính cần thiết vô văn hóa truyền thống Trung Hoa và vùng văn hóa truyền thống Đông Á, và là ông tơ quan hoài chủ yếu của một số trong những lượng rộng lớn những mẩu chuyện kể. Một trong mỗi bộ thu thập phổ biến nhất là cỗ Nhị thập tứ hiếu kể lại sự tích của 24 tấm gương hiếu hạnh.
Từ nguyên[sửa | sửa mã nguồn]
Hiếu (tiếng Hán: 孝, cỗ lão phía trên cỗ tử - con cái cái), theo dõi tự động điển Hán Việt Thiều Chửu, tức thị tận tình phụng chăm sóc phụ thân u Hay là đạo lý phụng thờ phụ thân u.
- Luận Ngữ 論語: Đệ tử nhập tắc hiếu, xuất tắc đễ 弟子入則孝, 出則悌 (Học nhi 學而) Con em ở vô căn nhà thì hiếu hạnh (hết lòng phụng chăm sóc phụ thân mẹ), ra bên ngoài thì kính nhường nhịn (bậc huynh trưởng).
- Hiếu Kinh 孝經: Phù hiếu, đức chi bổn dã 夫孝, 德之本也 (Khai tông minh nghĩa chương 開宗明義章) Đạo phụng thờ phụ thân u, này là gốc của đức.
Quan niệm của Khổng giáo[sửa | sửa mã nguồn]
Trong sách Trung Dung, Khổng tử nói: "Kính kỳ sở tôn, ái kỳ sở thân thích, sự tử như sự sinh, sự vong như sự tồn, hiếu chi chí giã" (nghĩa là: kính những người dân phụ thân u tiếp tục tôn trọng, yêu thương những người dân phụ thân u tiếp tục yêu thương mến, thờ phụ thân u khi bị tiêu diệt tương tự khi sinh sống, khi rơi rụng rồi tương tự khi hãy còn, ấy là hiếu cho tới vô cùng mực vậy).[2] Ông cũng phát biểu với học tập trò là Tử Du: "Đời ni chỉ nói rằng nuôi được phụ thân u là hiếu. Nhưng suy cho tới loại yếu đuối như khuyển mã (chó ngựa), cũng còn nuôi nó cả. Nếu nuôi phụ thân u tuy nhiên chẳng kính, thì đem không giống gì đâu !".
Trong chương đầu Khai tông minh nghĩa của Hiếu Kinh, thuật lại điều Khổng Tử phát biểu với Tăng Tử:
| “ | Này phía trên, HIẾU là căn bạn dạng của ĐỨC, tự dạy dỗ tuy nhiên sinh đi ra. Hãy ngồi trở xuống, tớ phát biểu mang đến ngươi biết. Thân thể, hình hài, tóc tai, domain authority thịt là vì phụ thân u sinh đi ra ko được làm cho hư đốn hoảng hồn là nết đầu của chữ Hiếu. Sau áy náy lập thân thích, hành đạo nhằm lại giờ đồng hồ thơm phức mang đến đời sau là nết nằm trong của chữ Hiếu. Này phía trên, chữ Hiếu lấy việc phụng chăm sóc phụ thân u thực hiện đầu, tiếp theo thờ vua, sau rốt là lập thân".[3] | ” |
Trong Hiếu Kinh, Khổng Tử vô cùng tôn vinh chữ hiếu vì như thế này là căn bạn dạng xử sự của thế giới, kể từ này mà việc thảo kính của con cháu so với phụ thân u và được coi như là một trong đạo hiếu (hiếu đạo). Một cơ hội tổng quát tháo, theo dõi Khổng giáo, lòng hiếu hạnh Có nghĩa là cư xử đảm bảo chất lượng với phụ thân u của mình; che chở phụ thân u của mình; đem hành động đối xử đảm bảo chất lượng không chỉ là so với phụ thân u mà còn phải ở bên phía ngoài căn nhà nhằm tạo nên nổi tiếng đảm bảo chất lượng mang đến phụ thân u và tổ tiên; triển khai đảm bảo chất lượng những trọng trách và việc làm thực hiện nhằm hoàn toàn có thể bảo vệ vật hóa học tương hỗ những bậc phụ thân u tương tự nhằm thờ phụng tổ tiên; ko nổi loạn; thể hiện tại thương yêu, sự tôn trọng và hỗ trợ; thể hiện tại phong thái lễ độ; đáp ứng đem người quá nối tiếp phái nam, đẩy mạnh tình huynh đệ trong số những anh em; tư vấn mang đến phụ thân u một cơ hội khéo léo, vô bại liệt đem việc lưu giữ bọn họ rời ngoài những hành động ko đạo đức; thể hiện tại nỗi sầu Khi phụ thân u mắc bệnh và qua chuyện đời; và triển khai tang lễ, sự cư tang, thờ phụng sau khoản thời gian bọn họ khuất.
Tăng tử tóm lược: "Hiếu hữu tam: đại hiếu tôn thân thích, kỳ loại phất nhục, kỳ loại năng dưỡng", nghĩa là: "Hiếu đạo đem 3 điều: Đại hiếu là tôn trọng phụ thân u, loại cho tới là ko làm những gì làm cho tăm tiếng mang đến phụ thân u, sau nằm trong là nuôi chăm sóc phụ thân mẹ". Mạnh Tử bàn về cụ thể chữ “Hiếu” như sau: “Việc phụng sự phụ thân u của những người con cái hiếu là: Cư xử tận tình kính trọng, chăm sóc nuôi cố thực hiện đẹp mắt lòng, bệnh tình đau nhiệt tình phiền lòng, yêu tinh chay rất là xót thương, tế lễ cay nghiệt trang vô cùng mực”.[4]
Người xưa thông thường ý niệm về chữ Hiếu vô cùng cứng nhắc, tuy nhiên Mâu Tử vô Lý hoặc Luận bàn thêm:
Xem thêm: i là tập hợp số gì
| “ | Xưa người nước Tề cút thuyền sang trọng sông. Người phụ thân té xuống nước, người con cái cầm tay, chúc đầu chổng ngược làm cho nước ở mồm đi ra tuy nhiên mạng phụ thân được sinh sống. Kìa, chúc đầu lộn ngược phụ thân, còn gì bất hiếu vày. Nhưng nhằm bảo toàn thân thích thể phụ thân, nếu như bó tay lưu giữ đạo con cái hiếu thường thì thì mạng phụ thân bị tiêu diệt rơi rụng bên dưới nước.
Khổng Tử nói: "Có thể nằm trong theo dõi đạo, tuy nhiên chưa tồn tại nằm trong quyền biến". Đó gọi là Tùy thời tuy nhiên thực hiện vậy.
|
” |
Về nút cần thiết của đạo Hiếu, Tăng Tử cũng ghi chép vô Minh Tâm Báo giám:
Hiếu fake bách hạnh chi tiên . Nét hiếu hàng đầu trăm nết tốt Hiếu chí ư thiên tắc phong vũ thuận thời . Hiếu cảm cho tới trời thì mưa hòa bão thuận Hiếu chí ư địa tắc vạn vật hoá thành . Hiếu cảm cho tới khu đất thì muôn vật hóa thành Hiếu chí ư nhân tắc bọn chúng phúc hàm trăn . Hiếu cảm cho tới người thì từng phúc đều cho tới.[4]
Vương Vĩnh Bân ghi chép vô “Vi lô dạ thoại” (Chuyện kể mặt mũi nhà bếp lửa): "Trường tồn nhân hiếu tâm, tắc thiên hạ bất khả vi fake, giai tàn nhẫn vi, sở dĩ hiếu cư bách hạnh chi tiên", (tạm dịch là: Đạo hiếu thế giới tiếp tục lâu lâu năm, người dân có hiếu thì sẽ không còn thực hiện những chuyện tuy nhiên thiên hạ ko thể thực hiện, vì vậy hiếu hàng đầu vô cả trăm đức tính).
Văn hóa Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]
Ca dao nước ta đem câu:
| “ | Công phụ thân như núi Thái Sơn, Nghĩa u như nước vô mối cung cấp chảy đi ra. Một lòng thờ u kính phụ thân, Cho tròn trặn chữ hiếu mới nhất là đạo con cái. |
” |
Việt Nam cũng đều có nhiều gương hiếu hạnh. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư đem chép chuyện vua Lê Thánh Tông: "Khi Hoàng thái hậu ko chầu ông vải, ngày đông, vua nằm trong Hoàng hoàng thái tử ngày tối che chở, ko khi này tách lân cận. Khi dưng dung dịch thang hoặc thức thức ăn, vua chắc chắn tự động bản thân nếm trước; vô thì kêu với tổ tiên, ngoài thì dốc lòng cầu khẩn, ko thần này là ko khấn. Đến Khi lâm chung cũng tự động kêu gào, Thái hậu còn nhếch mép một chút ít, ham muốn phát biểu nhằm kể từ giã. Mọi việc đem áo, khâm liệm, quăng quật gạo vô mồm người bị tiêu diệt, vua đều tự động thực hiện lấy cả nhằm tỏ lòng nhức xót."[5]
Việt Nam sử lược đem chép chuyện vua Tự Đức, xuyên suốt 36 năm, cứ ngày lẻ thì ngự triều, ngày chẵn thì cho tới thăm hỏi u là Phạm Thị Hằng (Từ Dũ), những điều u dậy vua đều biên chép cẩn trọng vô "Từ Huấn Lục". Có lượt tự mài miệt săn bắt bị mưa lụt về trễ vào trong ngày kỵ của vua phụ thân là Thiệu Trị, thấy bản thân phạm lỗi nên ông ở đi ra, bịa đặt cái roi vọt lên mâm son nhằm ngóng Hoàng thái hậu Từ Dũ trừng trị.[6]
Xem thêm: giải phương trình lượng giác
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Wonsuk Chang; Leah Kalmanson (ngày 8 mon 11 năm 2010). Confucianism in Context: Classic Philosophy and Contemporary Issues, East Asia and Beyond. SUNY Press. tr. 68. ISBN 978-1-4384-3191-8.
- ^ Trung Dung, chương 19
- ^ Trích Chương đầu Khai tông minh nghĩa (Mở đi ra dòng sản phẩm gốc nhằm giảng mang đến rõ ràng nghĩa) của Hiếu Kinh
- ^ a b Những người con bất hiếu Lưu trữ 2016-03-13 bên trên Wayback Machine, Phụ Nữ Thủ đô, 22/03/2013
- ^ Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Bản kỷ thực lục, quyển XIII, kỷ căn nhà Lê, Viện Khoa Học Xã Hội, Nhà xuất bạn dạng Khoa Học Xã Hội, thủ đô hà nội, 1998, tr. 514.
- ^ Việt Nam sử lược, Chương V, trang 194, Trung tâm học tập liệu Sở dạy dỗ VNCH in lượt loại nhất vô năm 1971 [1] Lưu trữ 2014-08-12 bên trên Wayback Machine
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- Hiếu Thảo Là Gì? Quý khách hàng Có Cần Phải Hiếu Thảo Hay Không?
Bình luận